Historia Kurzelowa

Nazwa Kurzelów wywodzi się od imienia właściciela miejscowości – Kurzela. Prawdopodobnie tuż po śmierci Władysława Hermana stanął tutaj gród obronny, ufundowany przez stronnika Zbigniewa, Gallusa Kurzela. W trakcie walk Zbigniewa z bratem Bolesławem Krzywoustym i zwycięstwie tego drugiego, gród ten został całkowicie zniszczony zimą 1108 roku. 

W 1136 roku powstała w Kurzelowie parafia i być może już od tego momentu miejscowość weszła w skład dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich. Erekcji parafii dokonał papież Innocenty II na prośbę arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba ze Żnina. Arcybiskup Jakub Świnka w 1285 roku nadał osadzie prawa miejskie średzkie. 

Kilka lat wcześniej, na przełomie 1259/1260 roku, Kurzelów został prawdopodobnie zniszczony przez Tatarów. W tym okresie miasto szybko się rozwijało, do czego przyczyniły się wspomniane już prawa miejskie, a także położenie na bardzo ważnym szlaku komunikacyjnym, biegnącym z Krakowa przez Miechów, Secemin do Przedborza i Piotrkowa Trybunalskiego. O rozwój Kurzelowa dbali sami arcybiskupi gnieźnieńscy. To dzięki nim, pod koniec XII lub na początku XIII wieku, przy drewnianym kościele pod wezwaniem św. Wojciecha erygowano kolegiatę, a w 1306 roku utworzono tutaj siedzibę archidiakonatu, która obejmowała 72 parafie. 

Arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki wybudował w Kurzelowie, w latach 1342-1360, nową, murowaną kolegiatę, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Starszy, drewniany kościół, istniał tutaj o wiele wcześniej i został rozebrany dopiero w XVIII wieku. W 1369 roku ten sam arcybiskup ufundował szkołę kolegiacką, która później wydała wielu znanych Polaków, tj.: Jan Muszyński (Musceniusz), Stanisław Jakobczyk (Jakobejus), Maciej Kwaśniewicz, Paweł Herka, Marcin Barszcz i Jan Brożek. 

W latach 1382-89 przebywał dość często w Kurzelowie arcybiskup Bodzanta, który rozsyłał stąd swe rozporządzenia po całej Polsce. W 1425 roku zebrali się tutaj na synodzie biskupi polscy. Kurzelów przeżywał swój rozkwit w wieku XVI i w połowie XVII wieku, kiedy to otrzymał wiele przywilejów z rąk Zygmunta Jagiellończyka i Stefana Batorego. Handlowano tutaj żelazem. Czynna była łaźnia publiczna, istniał szpital oraz przytułek dla starców i bezdomnych.

Od połowy XVII wieku zaznacza się stopniowy upadek miasta. W tym czasie miejscowość zmieniała często dzierżawców, którzy niekoniecznie dobrze zarządzali majątkiem. Kryzys gospodarczy Kurzelowa dopełniły wojny szwedzkie. Jednym z pierwszych dzierżawców był prawdopodobnie Mikołaj Rej, krewny arcybiskupa Piotra Gambrata. Zapewne niezbyt długo Rej cieszył się tą posadą, gdyż przejście na kalwinizm musiało spowodować rezygnację z tego stanowiska. Z innych dzierżawców należy wymienić Stanisława Czarnieckiego, czy Kajetana Skopowskiego. W kilkanaście lat po utracie niepodległości zlikwidowano archidiakonat kurzelowski. Kurzelów stał się siedzibą dekanatu do 1867 roku, kiedy to utworzono dekanat włoszczowski. W 1805 roku miasto zostało włączone do nowoutworzonej diecezji kieleckiej, a potem krakowskiej (w 1883 roku ponownie do kieleckiej). W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Kurzelowa brali w nim czynny udział. Konsekwencją była utrata praw miejskich w 1869 roku. Rząd carski puszczał majątek ziemski Kurzelowa w dzierżawę. Gospodarowali tutaj między innymi Kuleszyńscy, Kozłowscy, Rogozińscy. W 1915 roku miejscowość opuścili Rosjanie. Na ich miejsce przyszedł kolejny okupant – Austriacy, a po nich Niemcy. W 1918 roku Kurzelów został wyzwolony. W czasie II wojny światowej tutejsza ludność brała udział w akcjach konspiracyjnych. 27 listopada 1943 roku Niemcy spacyfikowali wieś. Rozstrzelano 18 mężczyzn w piaskowni obok cmentarza, dwóch obok swoich domów, a 4 wywieziono do obozu koncentracyjnego. Kurzelów został wyzwolony w styczniu 1945 roku.

Autor: Michał Piorun

http://michalpiorun.home.pl/page18.php?post=13

Rozkład jazdy busów

ROZKLAD JAZDY BUSÓW

PKS WŁOSZCZOWA

4 kwietnia 2022

Rozkład jazdy na lini:

WŁOSZCZOWA-KURZELÓW-JEŻOWICE-KOMPARZÓW-GOŚCIĘCIN-

MALUSZYN

                GODZINY   ODJAZDÓW  Z WŁOSZCZOWY

do MALUSZYNA  03:10 05:30 08:00 11:15 13:30 15:25  19:20

W soboty i niedziele   03:10 11:15

do GOŚCIĘCINA  12:50s 15:25  oraz  11:15 -w poniedziałki i piątki

do KOMPARZOWA  15:25s   

do JEŻOWIC  07:15s 14:20s  15:25s 

do KURZELOWA  03:10 05:30 07:15s 08:00 11:15 12:50s 13:30 14:20s  15:25  19:20 

W soboty i niedziele  03:10 11:15

               GODZINY   ODJAZDÓW  DO WŁOSZCZOWY                

Z MALUSZYNA  07:05 08:10 13:35  16:15 18:20  20:25  00:10

W soboty i niedziele 13:35  19:10

Z  GOŚCIENCINA  07:05s  13:10 oraz  08:15 -w poniedziałki i piątki

Z KOMPARZOWA 07:05s 

Z  JEŻOWIC  07:30s 14:40s   

Z KURZELOWA   07:13 07:29s 08:21 13:45 14:50s 16:25 18:30  20:35  00:20    

W soboty i niedziele  13:45  19:20

4 kwietnia 2022

Nowy rozkład na linii Włoszczowa - Częstochowa info. tel. 664-049-386

Z Włoszczowy do Częstochowy przez Maluszyn, Żytno, Gidle w dni robocze

3:10, 5:30, 8:10, 11:15, 13:30, 19:20

W soboty i niedziele

3:10, 11:15

Z Częstochowy do Włoszczowy przez Gidle, Żytno, Maluszyn w dni robocze

6:40, 12:10, 14:50, 17:00, 19:00, 22:40

W soboty i niedziele

12:10, 17:40

Z Maluszyna do Częstochowy w dni robocze

3:30, 5:50, 8:30, 11:35, 13:50, 19:40

W soboty i niedziele

3:30, 11:35

Z Żytna do Częstochowy w dni robocze

3:46, 6:05, 8:45, 11:50, 14:05, 19:55

W soboty i niedziele

3:46, 11:51

Z Gidel do Częstochowy w dni robocze

4:05, 6:25, 8:55, 12:10, 14:25, 20:15

W soboty i niedziele

4:05, 12:10

INFORMACJA TELEFONICZNA 660 108 188

ŹRÓDŁO: www.pkswloszczowa.pl