Reklama

styloveM

 

Reklama

meble

 

Osób na stronie

Odwiedza nas 27 gości oraz 0 użytkowników.

Data i imieniny

Dzisiaj jest: 28 Marzec 2024    |    Imieniny obchodzą: Aniela, Sykstus, Joanna

Kurzelów w obiektywie

Artykuły

Historia Kurzelowa

Nazwa Kurzelów wywodzi się od imienia właściciela miejscowości – Kurzela. Prawdopodobnie tuż po śmierci Władysława Hermana stanął tutaj gród obronny, ufundowany przez stronnika Zbigniewa, Gallusa Kurzela. W trakcie walk Zbigniewa z bratem Bolesławem Krzywoustym i zwycięstwie tego drugiego, gród ten został całkowicie zniszczony zimą 1108 roku. 

W 1136 roku powstała w Kurzelowie parafia i być może już od tego momentu miejscowość weszła w skład dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich. Erekcji parafii dokonał papież Innocenty II na prośbę arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba ze Żnina. Arcybiskup Jakub Świnka w 1285 roku nadał osadzie prawa miejskie średzkie. 

Kilka lat wcześniej, na przełomie 1259/1260 roku, Kurzelów został prawdopodobnie zniszczony przez Tatarów. W tym okresie miasto szybko się rozwijało, do czego przyczyniły się wspomniane już prawa miejskie, a także położenie na bardzo ważnym szlaku komunikacyjnym, biegnącym z Krakowa przez Miechów, Secemin do Przedborza i Piotrkowa Trybunalskiego. O rozwój Kurzelowa dbali sami arcybiskupi gnieźnieńscy. To dzięki nim, pod koniec XII lub na początku XIII wieku, przy drewnianym kościele pod wezwaniem św. Wojciecha erygowano kolegiatę, a w 1306 roku utworzono tutaj siedzibę archidiakonatu, która obejmowała 72 parafie. 

Arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki wybudował w Kurzelowie, w latach 1342-1360, nową, murowaną kolegiatę, pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Starszy, drewniany kościół, istniał tutaj o wiele wcześniej i został rozebrany dopiero w XVIII wieku. W 1369 roku ten sam arcybiskup ufundował szkołę kolegiacką, która później wydała wielu znanych Polaków, tj.: Jan Muszyński (Musceniusz), Stanisław Jakobczyk (Jakobejus), Maciej Kwaśniewicz, Paweł Herka, Marcin Barszcz i Jan Brożek. 

W latach 1382-89 przebywał dość często w Kurzelowie arcybiskup Bodzanta, który rozsyłał stąd swe rozporządzenia po całej Polsce. W 1425 roku zebrali się tutaj na synodzie biskupi polscy. Kurzelów przeżywał swój rozkwit w wieku XVI i w połowie XVII wieku, kiedy to otrzymał wiele przywilejów z rąk Zygmunta Jagiellończyka i Stefana Batorego. Handlowano tutaj żelazem. Czynna była łaźnia publiczna, istniał szpital oraz przytułek dla starców i bezdomnych.

Od połowy XVII wieku zaznacza się stopniowy upadek miasta. W tym czasie miejscowość zmieniała często dzierżawców, którzy niekoniecznie dobrze zarządzali majątkiem. Kryzys gospodarczy Kurzelowa dopełniły wojny szwedzkie. Jednym z pierwszych dzierżawców był prawdopodobnie Mikołaj Rej, krewny arcybiskupa Piotra Gambrata. Zapewne niezbyt długo Rej cieszył się tą posadą, gdyż przejście na kalwinizm musiało spowodować rezygnację z tego stanowiska. Z innych dzierżawców należy wymienić Stanisława Czarnieckiego, czy Kajetana Skopowskiego. W kilkanaście lat po utracie niepodległości zlikwidowano archidiakonat kurzelowski. Kurzelów stał się siedzibą dekanatu do 1867 roku, kiedy to utworzono dekanat włoszczowski. W 1805 roku miasto zostało włączone do nowoutworzonej diecezji kieleckiej, a potem krakowskiej (w 1883 roku ponownie do kieleckiej). W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Kurzelowa brali w nim czynny udział. Konsekwencją była utrata praw miejskich w 1869 roku. Rząd carski puszczał majątek ziemski Kurzelowa w dzierżawę. Gospodarowali tutaj między innymi Kuleszyńscy, Kozłowscy, Rogozińscy. W 1915 roku miejscowość opuścili Rosjanie. Na ich miejsce przyszedł kolejny okupant – Austriacy, a po nich Niemcy. W 1918 roku Kurzelów został wyzwolony. W czasie II wojny światowej tutejsza ludność brała udział w akcjach konspiracyjnych. 27 listopada 1943 roku Niemcy spacyfikowali wieś. Rozstrzelano 18 mężczyzn w piaskowni obok cmentarza, dwóch obok swoich domów, a 4 wywieziono do obozu koncentracyjnego. Kurzelów został wyzwolony w styczniu 1945 roku.

Autor: Michał Piorun

http://michalpiorun.home.pl/page18.php?post=13

Kontakt

Email : Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 
 kurzelow.pl

social